سيستم‌عامل 32 32بيتي و 64 بيتي در ظاهر با هم تفاوتي ندارند به همين دليل ممکن است ندانيد که ويندوز شما کداميک از اين دو است. ساده‌ترين راه براي پي بردن به اين موضوع اين است که وارد پانل کنترل(Control Panel) شويد و به دنبال ‌system بگرديد. اين کار را با يک کليک راست

روي My Computer و انتخاب Properties نيز مي‌توانيد انجام دهيد. ما در شکل نمونه، پنجره system در ويندوز 7 را آورده‌ايم در اين پنجره بسته به نوع ويندوز (xp ، ويستا و ...) 32 بيتي يا 64 بيتي بودن ويندوز به نحوي ذکر مي‌شود

تفاوت سيستم‌هاي 32 بيتي و 64 بيتي

وقتي در مورد سيستم‌هاي 64 بيتي صحبت مي‌شود بايد بين دو مفهوم محاسبات 64 بيتي که براي رسيدن به کارآيي بالاتر و آدرس‌دهي 64 بيتي که براي پشتيباني از حجم بالاتري از حافظه به کار مي‌روند تفاوت قائل شد. سيستم 64 بيتي براي پشتيباني از اطلاعات 64 بيتي از رجيسترهاي 64 بيتي استفاده مي‌کند. اين سيستم‌ها از آدرس‌دهي داخلي 64 بيتي استفاده مي‌کنند که حجم حافظه قابل آدرس‌دهي را به 16 گيگابايت مي‌رساند در حاليکه در سيستم‌هاي 32 بيتي حداکثر حافظه قابل آدرس دهي، 4 گيگا بايت است.

براي کار با سيستم‌عامل 64 بيتي به پردازنده 64 بيتي نياز است. اکثر سيستم‌هاي 64 بيتي قادرند نرم‌افزارهاي 32 بيتي را در حالت سازگاري يا .Compatibility  Mode   اجرا کنند

اين قابليت، با توجه به کمياب بودن نسخه 64 بيتي برخي نرم‌افزارها، بسيار کاربردي است. با نصب سيستم‌عامل 32 بيتي روي پردازنده 64  بيتي، ‌در واقع از تمام قابليت‌ها و قدرت اين نوع پردازنده استفاده نخواهد شد. در حاليکه يک نرم‌افزار 64 بيتي چنانچه ساختار درستي داشته باشد روي سيستم‌عامل 64 بيتي بسيار بهتر اجرا مي‌شود، به علاوه نرم‌افزارهاي 32 بيتي هم با سرعت تقريبا يکساني روي هر دو نوع سيستم ‌عامل اجرا خواهند شد.

مزاياي 64 بيتي

سيستم‌عامل 64  بيتي دو مزيت عمده نسبت به سيستم‌عامل 32 بيتي دارد. نخست اينکه سيستم‌عامل 32 بيتي،‌ به حداکثر 4 گيگابايت حافظه محدود مي‌شود. توجه داشته باشيد که اين 4 گيگابايت حافظه، تماما به حافظه رم اختصاص نمي‌يابد، بلکه به ساير حافظه‌هاي موجود در سيستم‌ از جمله حافظه گرافيکي نيز تعلق دارد به علاوه Process هاي وابسته به سيستم‌عامل نيز در همين فضاي حافظه، آدرس‌دهي مي‌شوند. نتيجه اينکه بسته به پيکربندي سيستم، حداکثر 3 تا 25/3 گيگابايت از حافظه رم قابل شناسايي خواهد بود. در مقابل سيستم عامل 64 بيتي توانايي آدرس‌دهي حجم بيشتري از حافظه را دارد و براي استفاده از حجم‌هاي بالاي رم مثل 6 يا 12 گيگابايت، مشکلي نخواهد داشت.

برتري دوم، راحت‌تر بودن پردازش و برخورد با فايل‌هاي حجيم در سيستم‌عامل 64 بيتي بر مي‌گردد. فرض کنيد قرار است يک فايل 5 گيگابايتي روي سيستم عامل 32 بيتي با حجم رم قابل دسترسي 3 گيگابايت باز شود در اين حالت سيستم بايد قسمت‌هاي مورد نياز فايل را در حافظه آدرس‌دهي کند و در صورتيکه نياز باشد از قسمت‌هاي مختلف فايل به صورت پي در پي استفاده شود، عمليات آدرس دهي بايد دائما تکرار شود.
معايب 64 بيتي

از آنجائيکه در سيستم‌عامل 64 بيتي از الگوريتم‌هاي پيشرفته‌تر و پيچيده‌تري براي آدرس‌دهي حافظه استفاده مي‌شود، به حجم بالاتري از حافظه نياز خواهد بود به علاوه برخي نرم‌افزارها نيز نسخه 64 بيتي ندارند که برخي کاربران را به مشکل مي‌اندازد.
تمام نرم‌افزارها از انتقال آنها به شکل 64 بيتي بهره مثبت نمي‌برند. برخي اجزاي سطح پائين در کامپيوتر نظير درايورهاي سخت‌افزاري، هنوز درايور 64 بيتي ندارند. درايورهاي سخت‌افزاري رابط بين سخت‌افزار و سيستم‌عامل هستند و مسئوليت جلوگيري از کارکرد قطعات در حالت Compatibility Mode نيز به عهده آنها است در نهايت چنانچه درايور 64 بيتي براي فلان قطعه سيستم شما موجود نباشد نمي‌توان از آن قطعه درمحيط 64 بيتي استفاده کرد.
نسخه‌هاي مختلف ويندوز معمولا هر دو نسخه 32 بيتي و 64 بيتي را دارند. شما هنگام انتخاب نوع ويندوز بايد به مشخصات سخت‌افزاري سيستم خود توجه کامل داشته باشيد و در صورت انتخاب ويندوز 64 بيتي از وجود درايورهاي 64 بيتي براي تمام سخت‌افزارهاي سيستم اطمينان حاصل کنيد.
شما به چه ميزان حافظه رم نياز داريد؟
استفاده از سيستم‌عامل 64 بيتي و به تبع آن خريد رم با حجم بيشتر، نه تنها فضاي بيشتر و راحت‌تري را براي نرم‌افزارها فراهم مي‌کند، بلکه عملکرد بهتر سيستم عامل‌هاي جديدتر نظير ويندوز ويستا را نيز به دنبال دارد. حجم رم بالاتر در درجه اول، بازخواني اطلاعات کمتري از فايل swap را به دنبال دارد. حتما مي‌دانيد که فايل swap درواقع يک نوع حافظه موقتي روي هاردديسک است که سرعت دسترسي به آن به مراتب کمتر از سرعت حافظه رم است.

مزيت دوم رم بيشتر هم، استفاده بيشتر و مناسب‌تر از آن، براي قابليت superfetch است. ويستا با کمک اين قابليت نرم‌افزارها را به ترتيب اولويت در حافظه از پيش بارگذاري مي‌کند تا در صورت اجراي آنها با سرعت بيشتري فراخواني و اجرا شوند در نهايت هدف اصلي تمام اين قابليت‌ها فراخواني سريع‌تر نرم‌افزارها در صورت اجراي آنها توسط کاربر است. کيت‌هاي حافظه 4 يا 8 گيگابايتي استفاده موثر از اين قابليت‌ها را به سادگي فراهم مي‌کنند.
ما براي کاربران حرفه‌اي حداقل 4 گيگابايت رم را روي سيستم‌عامل 64 بيتي توصيه مي‌کنيم. براي پلتفرم Core i7 کيت‌هاي 6 گيگابايتي انتخاب بسيار معقولي به حساب مي‌آيند. کاربران معمولي نبايد به کمتر از 2 گيگابايت حافظه رم فکر کنند. يک گيگابايت رم نيز تنها براي کاربردهاي محدود کار با نرم‌افزارهاي ساده جوابگو خواهد بود.
مشکلات 32 بيتي روي ويندوز
همانطور که اشاره شد سيستم عامل 32 بيتي امکان استفاده از تمام 4 گيگابايت حافظه رم را نمي‌دهد. اجزاي ويندوز و قطعات سخت‌افزاري از نوعي دسترسي به نام دسترسي نگاشته شده حافظه يا "memory mapped access" استفاده مي‌کنند که آنها را در 32 بيت اول (4 گيگابايت) حافظه اصلي سيستم قرار مي‌دهد. حافظه گرافيکي نيز دقيقا در همين قسمت قرار مي‌گيرد. ملحقاتي (Assons) نظير محيط برنامه نويسي Net. قادرند 200 مگابايت و حتي بيشتر از فضاي آدرس دهي حافظه را اشغال کنند. به همين دليل است که ويستا حداکثر مي‌تواند بين 3 تا 25/3 گيگابايت از حافظه رم را بسته به پيکربندي سيستم استفاده کند. البته لينوکس در اين راه از روش ديگري استفاده مي‌کند به طوريکه کرنل آن هيچگاه به فضاي آدرس‌دهي بيش از يک گيگابايت نياز نخواهد داشت.

درايورهاي سخت افزاري
درايورهاي سخت افزاري ويندوز XP را معمولا براي ويستا نيز مي‌توان استفاده کرد. حتما شما نيز تا به امروز اين امکان را امتحان کرده‌ايد. چنين کاري را در مورد درايورهاي 64 بيتي نمي‌توان انجام داد براي مثال درايور کدک صوتي که براي نسخه 32 بيتي ويندوز XP ساخته شده را روي ويستاي 32 بيتي نيز مي‌توان استفاده کرد ولي نسخه 64 بيتي اين کدک براي ويندوز XP را روي ويستاي 64 بيتي نمي‌توان استفاده کرد چرا که ويستاي 64 بيتي اجازه نصب درايورهايي که تائيديه.  (Signature)  لازم را ندارند نخواهد داد
اگر کارت گرافيکي يا تراشه مادربورد سيستم شما خيلي جديد و جزو محصولات سال‌هاي گذشته باشد جاي هيچ نگراني وجود ندارد چرا که ويستاي 64 بيتي درايور حداکثر قطعات قديمي را در دل خود دارد. البته اين درايور ممکن است شما را با کمي افت کارآيي مواجه کند. سه شرکت AMD اينتل و انويديا به تنهايي قطعات مهم و حياتي موجود در سيستم دسکتاپ را به خود اختصاص مي‌دهند و خوشبختانه درايورهاي که براي محصولات خود ارائه مي‌کنند، هر دو نسخه 32 بيتي و 64 بيتي را شامل مي‌شود.
بيشترين مشکل در بخش درايورها، مربوط به قطعات جانبي نظير اسکنر، پرينتر و وب‌کم با طول عمر بيشتر از 18ماه است. در اين قسمت حتي برندهاي با اسم و رسم مثل اچ پي، سامسونگ، دل و کانن هيچ تضميني براي ارائه نسخه 64 بيتي درايورهاي اين نوع محصولات خود به کاربران نمي‌دهند مايکروسافت در وب‌سايت ويندوز، صفحه‌اي با نام Compatibility دارد که جست‌وجوي دقيقي براي درايورهاي موجود براي يک قطعه سخت‌افزاري انجام مي‌دهند. بد نيست قبل از انتخاب ويندوز 64 بيتي سري به اين صفحه بزنيد و از وجود درايورهاي 64 بيتي براي قطعات سيستم خود مطلع شويد.

لپ‌تاپ با رم بالا
اين روزها 3 يا 4گيگابايت رم، جزو امکانات رايج و معمولي لپ‌تاپ‌ها محسوب مي‌شود. لپ‌تاپ‌ها همانندکامپيوترهاي دسکتاپ از تمام مزايايي که براي رم زياد برشمرده شد بهره مي‌برند وليهدف اصلي در انتخاب رم بالا براي لپ‌تاپ، جلوگيري از افت کارآيي آن است. بد نيستبدانيد که هاردديسک‌هايي که روي لپ‌تاپ‌ها استفاده مي‌شوند، حداقل 50 درصد ازهاردديسک‌هاي رايج روي کامپيوترهاي دسکتاپ کندتر هستند و به همين دليل در لپ‌تاپ‌هابايد تا حد امکان از فعاليت هاردديسک جلوگيري شود.
ساده ترين و کمهزينه‌ترين راه‌حل مقابله با اين مشکل بالا بردن حجم رم براي کاهش استفاده از فايل swap  و استفاده بيشتر وکارآتر از قابليت super fetch است.
لپ‌تاپ‌هايي که بههمراه سيستم‌عامل 64 بيتي عرضه مي‌شوند معمولا تمامي درايورهاي 64 بيتي را به همراهخود دارند با اين حال کماکان برخي ناسازگاري‌ها در بخش ذخيره‌کننده‌ها وجود دارد کهبايد مورد توجه بيشتري قرار گيرند البته ما به دليل کمبود فضا قصد نداريم وارد اينمقوله شويم ولي در آينده حتما به اين موضوع خواهيم پرداخت.
جمع بندي
- کيت‌هاي حافظه 4 گيگابايتي و حجيم‌تر، کمک زيادي به افزايش سرعت سيستم شما مي‌کند استفاده کمتر از فايل swap  و تمايل بيشتر به سمت super fetch درويندوز ويستا و ويندوز 7، نتيجه استفاده از رم بيشتر است.
- به حرفه‌اي‌هاتوصيه مي‌شود که حتما به سمت سيستم‌عامل هاي 64 بيتي حرکت کنند حتي  اگر لازم باشندبرخي از قطعات جانبي قديمي سيستم را تعويض کنند.
در لپ‌تاپ‌ها، سيستم‌عامل 64 - بيتي تفاوت قابل ملاحظه‌اي ايجاد نمي‌کند چرا که حداکثر حجم رم نصب شده رويلپ‌تاپ‌ها، معمولا 4 گيگابايت است با اين وجود، اگر مشکل سازگاري درايورها وجودنداشته باشد باز هم توصيه مي‌شود براي استفاده از تمام حافظه رم، سراغ راه حل 64بيتي برويد.
- براي کامپيوترها و قطعات جديد، معمولا مشکل وجود درايور 64بيتي وجود ندارد و جاي نگراني وجود نخواهد داشت ولي براي سيستم‌ها و قطعاتقديمي‌تر، بهتر است ابتدا از سازگاري درايورها اطمينان حاصل کنيد و بعد به نصب سيستم‌عامل 64 بيتي بپردازيد.
محدودیتی که در دامنه پردازش‌های 32 بیتی وجود دارد، همواره باعث کندشدن سرعت انجام عملیات پیچیده و سنگین اطلاعاتی در سیستم‌های مختلف می‌گردد.
به همین‌منظور بسیاری از شرکت‌های سازنده نرم‌افزار و خصوصاً آن‌هایی که در زمینه سیستم‌عامل فعالیت دارند از دیرباز رقابتی را برای تحت پوشش قراردادن تعداد زیادتری CPU و مقدار بیشتری حافظه RAM نسبت به یکدیگر آغاز کرده‌اند. به عنوان مثال رقابتی که بین ویندوز 2000 سرور با سولاریس یا انواع یونیکس و لینوکس بر سر امکان استفاده از 8 یا 16 تا 32 پردازنده به همراه چند گیگابایت حافظه RAM و امثال آن وجود داشت همواره یکی از جالب‌ترین و پرسروصداترین زمینه رقابت بین چند سیستم‌عامل به‌شمار می‌رفت. اما تمام این عوامل چندی پیش تحت‌الشعاع واژه جدیدی به نام پردازش 64 بیتی قرار گرفت. این فناوری جدید که به لطف به بازار آمدن دو محصول جدید از دو شرکت معتبر سازنده پردازنده یعنی اینتل و AMD شکل گرفت، در مدت کوتاهی توانست توجه سازندگان سیستم‌عامل را به شدت معطوف کارایی بی‌نظیر خود کند.
پردازنده‌های Xeon و ایتانیوم از سوی اینتل و پردازنده Opteron از طرف AMD طی مدت کوتاهی توجه تمام سازندگان مشهور سرورهای Enterprise و همچنین تولیدکنندگان سیستم‌عامل را به خود جلب کرد. در این میان مایکروسافت نیز بلافاصله اقدام به طراحی نسخه‌ای از ویندوز 2003 سرور برمبنای انجام پردازش‌های 64 بیتی و با استفاده از پردازنده‌های جدید نمود. این نسخه جدید 64 بیتی از چند نظر بر نسخه پیشین خود برتری داشت. اول این‌که از میزان حافظه فیزیکی و مجازی بیشتری پشتیبانی می‌کند.
دوم‌ این‌که در مقایسه با نسخه 32 بیتی از کارایی و سرعت بالاتری در مدیریت حافظه، رجیسترها و عملیات I/O برخوردار است. نکته سوم در مورد امنیت است. نسخه 64 بیتی قابلیت محافظت بیشتری در برابر کدهای مخرب.(Malicious Code) از خود نشان می‌دهد
براین‌اساس به تدریج نه تنها سازندگان سیستم‌عامل مثل مایکروسافت سیستم‌عامل 64 بیتی مختص کامپیوترهای دسکتاپ (Windows XP 64 bit) را به بازار عرضه می‌کنند، بلکه سایر تولیدکنندگان نرم‌افزارهای مختلف هم با وارد شدن به دنیای پردازش‌های 64‌بیتی، کارایی و سرعت جدیدی را به کاربران خود ارایه می‌دهند.

مقایسه
در یک سیستم‌عامل 32 بیتی مثل نسخه‌های 32 بیتی ویندوز 2003 از یک حافظه مجازی (Virtual memory) برای انجام پردازش‌های مختلف استفاده می‌شود. این حافظه مجازی که حداکثر 4 گیگابایت می‌تواند ظرفیت داشته باشد به دو قسمت تقسیم می‌شود. یک قسمت 2 گیگابایتی آن به وسیله برنامه در حال اجرا اشغال شده و 2 گیگابایت دیگر در اختیار سیستم‌عامل قرار می‌گیرد.
تا اینجا همه ‌چیز بسیار عادی به نظر می‌رسد اما مشکل زمانی پیش می‌آید که 2 گیگابایت سهم برنامه‌های در حال اجرا به مرز پرشدن نزدیک می‌شود. به عنوان مثال یک بانک اطلاعاتی SQL Server را در نظر بگیرید که برای اتصال هر کاربر به سرور و انجام عملیات موردنظر وی 20 مگابایت حافظه مجازی را در نظر می‌گیرد. با رسیدن تعداد کاربران به مرز یکصد نفر، کل حافظه مجازی 2 گیگابایتی در اختیار SQL Server قرار می‌گیرد و این به معنای نزدیک شدن سیستم به یک نقطه بحرانی در عملیات سرویس‌دادن به کاربران است.
در نسخه‌های 32 بیتی یکی از راه‌هایی که برای این مساله در نظر گرفته می‌شد، اختصاص 3 گیگابایت از حافظه مجازی به برنامه‌های درحال‌اجرا بود. این روش که با استفاده از دستکاری در فایل boot.ini انجام می‌گرفت، یک گیگابایت از حافظه مجازی در اختیار سیستم‌عامل را به سهمیه حافظه مجازی برنامه‌های در حال اجرا واگذار می‌کرد و تا حدودی مشکل کمبود حافظه مجازی را رفع می‌کرد. اما خود این عمل هم عوارض جانبی خاص خود را دارد و آن محدود شدن کرنل سیستم‌عامل به یک گیگابایت حافظه مجازی برای انجام عملیات .cache است
این محدود شدن باعث افت سرعت انتقال اطلاعات از سرور به کلاینت‌ها می‌شود. ضمن این‌که باز هم در نهایت با زیادترشدن تعداد کاربران یا پردازش‌های موردنظر آنان، این 1 گیگابایت الحاق‌شده نیز به مرز اشتغال شدن کامل نزدیک می‌شود و مدیران سیستم را به ناچار مجبور به افزایش تعداد سرورها برای رفع مشکل می‌کند. با آمدن ویندوز 2003 نسخه 32 بیتی، قدرت آدرس‌دهی سیستم‌عامل برای حافظه‌های فیزیکی (RAM) به 32 گیگابایت برای نسخه Enterprise و 64 گیگابایت در نسخه  Data Center افزایش یافت و این به معنای نیاز کمتر سیستم به استفاده از حافظه مجازی و در نتیجه کمتر شدن مشکل مربوط به محدودیت حافظه‌های مجازی بود.
اما به هر حال استفاده از حافظه مجازی برای پردازش اطلاعات امری گریزناپذیر است و به‌همین دلیل توجه سازندگان سیستم‌عامل همواره معطوف به پیدا کردن راه‌حلی برای عبور از این مشکل بود. سرانجام با مطرح شدن و تولد سیستم‌عامل 64 بیتی ویندوز 2003 که با استفاده از قدرت پردازنده‌های 64 بیتی جدید قادر بود از یک سیستم آدرس‌دهی 40 بیتی استفاده کند، میزان حافظه مجازی قابل دسترسی سیستم از 4 گیگابایت به 40 2 یعنی 16 ترابایت (هزار گیگابایت) افزایش یافت.
بدین‌ترتیب 8 ترابایت از این ظرفیت در اختیار برنامه‌های در حال اجرا و 8 ترابایت دیگر در اختیار سیستم‌عامل قرار گرفت. مهم‌ترین سوالی که در این‌جا می‌توانست مطرح شود این است که آیا برنامه‌های سابق محیط 32 بیتی که برای استفاده از حداکثر 3 گیگابایت حافظه مجازی کامپایل شده‌اند قادر به بهره بردن از این 8 ترابایت فضای جدید هستند یا خیر. پاسخ این سوال هم می‌تواند مثبت باشد و هم منفی. بدین‌صورت که برخی برنامه‌های کامپایل‌شده در محیط‌های 32 بیتی که به صورت صریح قدرت استفاده از حداکثر 3 گیگابایت حافظه مجازی را دارند، با ورود به محیط 64 بیتی هیچ تغییری را احساس نخواهند کرد.
اما برخی دیگر که با تکنولوژی Large Address ware کامپایل شده‌اند قادر خواهند بود تا 4 گیگابایت از حافظه مجازی را در محیط جدید مورد استفاده قرار دهند. از لحاظ سرعت انجام عملیات نیز برخی برنامه‌های کامپایل شده در محیط 32 بیتی (مثلاً برنامه‌های نوشته شده با ASP.NET که از تکنولوژی Multithreading برای اجرای موازی چند دستورالعمل در آن واحد استفاده می‌کنند)، به دلیل قدرت بی‌نظیر پردازنده‌های 64 بیتی در انجام این کار می‌توانند از مزایای محیط جدید اجرا استفاده کرده و سرعت اجرای خود را افزایش دهند.
اما اگر برنامه‌ای (مثلاً یک فایل Exe) در محیط توسعه‌ای مثل ویژوال بیسیک نسخه ششم برای دسترسی به یک پایگاه داده و کار با آن بدون استفاده از مکانیسم پردازشی موازی و به صورت ساده نوشته شده باشد، این برنامه حتی اگر برروی یک سرور 64 بیتی هم اجرا شود نمی‌تواند از قابلیت‌های محیط جدید سودی ببرد. بنابراین اگر قرار است این برنامه برروی کلاینت نصب شده و پایگاه داده موردنظر که SQL Server است برروی یک سرور باشد، بهتر آن است که کلاینت در همان وضعیت 32 بیتی باقی بماند و سرور به نسخه 64 بیتی ویندوز 2003 ارتقاء داده‌شود.
در این صورت موتور بانک‌اطلاعاتی SQL Server که در تمام نسخه‌های خود از شیوه Multithreading برای انجام دستورات موردنظر کاربران استفاده می‌کند، می‌تواند در محیط جدید با سرعت بهتری فرامین رسیده از طرف کلاینت‌ها را پردازش کرده و نتیجه را سریع‌تر به آن‌ها برگرداند و کارایی کلی این سیستم بانک اطلاعاتی را به نحو مطلوبی افزایش دهد. اصولاً برنامه‌های نوشته شده برای محیط‌های 32 بیتی با استفاده از رابطی به نام WOW64 قادر خواهند بود در محیط 64 بیتی اجرا شوند و از مزایای ارتقاء سیستم عامل و دسترسی به حافظه بیشتر بهره ببرند.

پردازنده
هر دو شرکت اینتل و AMD از همان آغاز تولید پردازنده‌های 64 بیتی، تمام تمرکز خود را برروی پردازنده‌هایی که در رده کامپیوترهای سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد، گذاشتند. پردازنده اُپترون (Opteron) محصول شرکت AMD وXeon محصول اینتل هر دو به همین منظور طراحی و تولید شدند.
پس از آن استفاده از تکنولوی 64 بیتی در رده کامپیوترهای کلاینت نیز مدنظر هر دو شرکت قرار گرفت و از آنجا که سروصدای ظهور سیستم‌عامل 64 بیتی ویندوزXP به تدریج نوید یک دگرگونی در کارایی این رده از کامپیوترها را می‌داد، این دو شرکت پردازنده‌های 64 بیتی جدیدی را با قیمت ارزان‌تر برای کار در کلاینت‌ها روانه بازار کردند. پردازنده Athlon 64 و پنتیوم 4 سری .EM46T از جمله این پردازنده‌های جدید بودند
ضمن این‌که در رده سرور نیز هر دو به ارتقاء پردازنده‌‌های ویژه خود پرداختند. پردازنده‌های اُپترون و پردازنده‌های ایتانیوم از اینتل نتیجه این ارتقاء محسوب می‌شوند که از آخرین دست‌آوردهای تکنولوژی 64 بیتی به‌شمار می‌روند.
هم‌اکنون AMD پردازنده‌‌های Opteron را برای استفاده در کامپیوترهای دسکتاپ و سرور با سیستم‌عامل 64 بیتی، پردازنده‌های Athlon 64 را جهت استفاده در کامپیوترهای دسکتاپ و کیفی با سیستم‌عامل 32 یا 64 بیتی و  پردازنده‌های Turion را برای استفاده در کامپیوترهای کیفی با سیستم‌عامل 64 بیتی به بازار عرضه می‌کند. اینتل هم انواع پردازنده‌های نوع Xeon خصوصاً سری MP را برای کار در محیط 32 یا 64 بیتی و انواع پردازنده‌های رده ایتانیوم را برای سرورهای با سیستم‌عامل 64 بیتی تولید می‌کند.

نرم‌افزار
با تحولی که در دنیای پردازنده‌ها و سیستم‌‌عامل‌ها در حال وقوع بود،قاعدتاً دنیای نرم‌افزار نیز باید شاهد تغییراتی در نحوه انجام پردازش‌ها و سرعت وکارایی اجرا می‌شد. در اولین گام کلیه سرویس‌هایی که به همراه ویندوز 2003 نسخه 64بیتی ارایه شد همگی با این تکنولوژی جدید همراه شدند.
این سرویس‌ها کهمتعلق به مقوله نرم‌افزار به حساب می‌آمدند، از اکتیودایرکتوری گرفته تا Terminal service و وب‌سرور IIS با امکانات جدید محیط 64 بیتی مثل استفاده از فضای بسیاربزرگ حافظه، افزایش سرعت عملیات I/O و استفاده مناسب و بهینه از زمان. CPU کاملاً   هماهنگ  شدند 
از طرفی دیگربلافاصله خبر از ارایه شدن نسخه‌های جدید برخی نرم‌افزارهای سمت سرور مایکروسافتبرای کار در محیط 64 بیتی رسید. نسخه 64 بیتی SQL Server2000 و بعد از آن حرف وحدیث‌های مربوط به نسخه 2005 که مرزهای سرعت و کارایی را پشت‌سر می‌گذارد، از ایندست به شمار می‌روند. در همین حال خبرهای دیگری حاکی از اقبال این دگرگونی از سمتبرنامه‌نویسان بود.
محیط برنامه‌نویسیمحبوب دات‌نت این‌بار با سروصدای جدیدی وارد معرکه شد و Visual Studio2005 را براینوشتن برنامه‌های کاربردی 64 بیتی به علاقمندان ارایه کرد. از سوی دیگر رقبایمایکروسافت هم بیکار ننشستند. اوراکل با محصول oracle 10g و آی‌بی‌ام با تولید DB2 64 و بسیاری دیگر از سازندگان نرم‌افزار و خصوصاً سازندگان برنامه‌های سرور محیطبزرگ (Enterprise) با سعی و تلاش خود نشان دادند که پلتفرم جدید پردازش‌های 64 بیتیبرای آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به هر حال در آینده نزدیک شاهد رونقفناوری محاسبات 64 بیتی در بسیاری از نرم‌افزارهای مختلف خواهیم بود.